Jednym z szeroko rozpropagowanych środków wsparcia dla polskich przedsiębiorców w czasie epidemii COVID-19 jest Tarcza Finansowa – czyli rządowy program wsparcia finansowego, skierowany do mikro -, małych i średnich przedsiębiorców za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju oraz banków komercyjnych. Zgodnie z opublikowanymi informacjami, podstawowym instrumentem wsparcia dla przedsiębiorstw z sektora MŚP ma być udzielanie przedsiębiorcom finansowania na preferencyjnych warunkach, w tym w znacznym stopniu – bezzwrotnie. Z rządowych szacunków wynika bowiem, iż skutkiem spadku podaży (na skutek zerwania łańcuchu dostaw oraz braku dostępności pracowników w niektórych sektorach gospodarki światowej) oraz popytu (skutkiem silnego spadku konsumpcji zarówno konsumentów, jak i przedsiębiorców) wywołanych epidemią COVID-19, może dojść do powstania luki finansowej w sektorze przedsiębiorstw szacowanej przez Polski Fundusz Rozwoju na około 219.500.000.000 zł („Luka Finansowa”), tj. 10% PKB.
Powyższy cel – chęć wsparcia przedsiębiorców, by ułatwić im przejście przez ten trudny okres z jak najmniejszym zagrożeniem dla nich indywidualnie oraz dla gospodarki Rzeczpospolitej – jest jak najbardziej słuszny. Jednakże uzasadniony okolicznościami pośpiech doprowadził do sytuacji, w której program ten może budzić co najmniej dwie daleko idące wątpliwości.
Pierwszą wątpliwość budzi fakt, iż choć opublikowano regulamin przyznania pomocy (m.in. na stronach internetowych PFR oraz rządowych), do dnia sporządzenia niniejszego alertu nie opublikowano podstawy Tarczy Finansowej – Uchwały Nr 50/ 2020 Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia 2020 r. w sprawie programu rządowego „Tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla małych i średnich firm” wraz z załącznikiem (dalej jako Uchwała). Dokument ten został udostępniony – po ogłoszeniu w mediach jego przyjęcia – za pośrednictwem email podmiotom, które się o to zwróciły do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, jednakże uchwały Rady Ministrów winny być ogłaszane w Monitorze Polskim. Jest to tym istotniejsze, iż z doniesień medialnych wynika, iż podmioty ubiegające się o pomoc w ramach Tarczy Finansowej były podobno wzywane do uzupełnienia swoich wniosków złożonych zgodnie z regulaminem, jednakże jako podstawę wskazywano postanowienia Uchwały.
Drugą wątpliwość może budzić postanowienie § 15 ust. 1 Regulaminu Tarczy Finansowej, który brzmi, że niniejszy Regulamin może ulec zmianie. O zmianach Regulaminu Beneficjenci będą informowani poprzez zamieszczenie przez PFR odpowiedniej informacji pod adresem www.pfrsa.pl zawierającej zestawienie zmian Regulaminu. Należy zaznaczyć, iż regulamin Tarczy Finansowej wywołuje daleko idące skutki, gdyż złożenie wniosku o wsparcie oznacza akceptację regulaminu oraz zasad ubiegania się i udzielania wsparcia finansowego (§ 14 Regulaminu), co więcej, Regulamin stanowi integralną część Umowy Subwencji Finansowej w zakresie, w jakim strony w Umowie Subwencji Finansowej nie ustalą odmiennie swoich praw i obowiązków. Wątpliwość budzi fakt, iż zmiana regulaminu może być całkowicie jednostronna, informacja o zmianie może nie dotrzeć do przedsiębiorców ubiegających się o wsparcie oraz tych, którym przyznano dofinansowanie (i pomimo tego wpływać na ich prawa i obowiązki) w żaden sposób nie wskazano również zakresu możliwej zmiany – tym samym, zmiany mogą dotyczyć nawet najbardziej istotnych postanowień Regulaminu.
